TLEIN MONEKI MOCHIWAS ITECHPA ALTEPETL INETLAXTLAWILIS IPAN MEXIHKO 2020
Itlanawatihkayo Mexihko, ye omotenkaw ik moyekahxiltis iminmelawkayo nochtin tlakah wan ik tlami kitemos kenin kikwaltis iminnemilis nochtin, yehika kinemilia inon Tomin tlein Tlaxtlawalos ipan Totlanawatihkayo tlein moihtowa Presupuesto de Egresos de la Federación (PEF) itech Ejercicio Fiscal 2020 mochiwas tlatlaman tlachiwalistli tlein techkawilis tiksentokaske ika inekwepalis totlalnantsin. Yeh ika, inon tomin itechpa Gasto Programable mopolos itech inin 12 tlachiwalistli:
millones de pesos

![]() |
1. Imintlamachtilis, iminyohkatilis wan iminneawiltilisnochtin | $807,207.4 |
![]() |
2. Imintepahtilis | $226,489.3 |
![]() |
3. Iminyolsewilis wan iminmelawkayo | $1,305,708.6 |
![]() |
4. Tekitl wan kwalli nemilistli | $194,311.6 |
![]() |
5. Inepalewil kwentla noso millah | $76,391.3 |
![]() |
6. Ineiskaltilis tominkayotl wan inekwitlawilis tepetla | $44,001.1 |
![]() |
7. Ineyektlalilis ichikawalis tlawilli | $1,028,793.0 |
![]() |
8. Tenonotsalistli, mimilolkalli wan iminnepalewil altepemeh ik mokwaltis | $294,399.9 |
![]() |
9. Totlanawatihkayo tlein kimokwitlawia tomin wan amo palanis, kitemowa kenin mokwaltis imintlaxtlawil altepewah | $80,485.3 |
![]() |
10. Imintlanawatihkayo nochtin mexihkah | $15,365.1 |
![]() |
11. Neyolsewilistli ipan Mexihko | $198,135.8 |
![]() |
12. Nechikolmeh ika iminwelitilis | $135,115.2 |

TLANAWATILISTLI TLEIN TLAYAKANAS
In Plan Nacional de Desarrollo (PND) 2019-2024 kitenewa mah moahxilti inin 12 tlanawatilistli tlein tlayakanas, tlein yekmelaw okiahxiltihke ik omochihchiw inin PEF 2020:

Yolkwallotl wan netemachilistli
Mopolos palanilistli ipan nochi totlanawatihkayo, amo san itechpa tomin yeseh noihki mopolos chikotekitl wan nochi tlakahkayawalistli.

Kwalli tominkayotl ik kwalli nemowas
Mokwaltis tenemilis, ika ineahxiltilis tominkayotl, itlamilis tomin ineixpolos, mawistilistli itechpa itlapankwilis Banco de México, inechihchiwalis tekitl, inechikawalis mercado interno, inechayawalis millah, tlatemowilistli, tlamatilistli wan tlamachtilistli.

Amo akah kawalos, amo akah mokawas kiawak
Ineiskaltilis tominkayotl ika se tlanemilistli tlein kintlepanitas wan kinmawistilis nochtin tlakah wan iminnemiliskan. Nochipa motemos tlanenewkayotl, ik momelawas nemilistli wan san ihkwitik nemowas.

Ayamo chololos ipampa mayanalistli noso kwalankayotl
Nochtin tlakah kipiaske se kwalli nemilistli ika mawistilistli wan yolsewilistli ik kanin otlakatke. Totlaixpantihkan noso consulados ipan Estados Unidos tekitiske ik kimpalewiske totlakawan.

Amo onyes se tlanawatihkayo tlein tomine inka iknotlakawan
Altepetomin tlein san motekiwis ik moahxiltis itekiyo Totlanawatihkayo ik tetlayekoltilos.

In tlasemankayotl amo mopatlas ika Totlanawatihkayo
Totlanawatihkayo oksepa kipias ichikawalis ik kiyolewas ineiskaltilis, itlanenewkayo wan iyeknemilis, ihkon mochiwas se altepel itetlayekoltilis tlein motekiwis wan tlapalewis itech inon tekitl tlein mochiwas ipan nochi totlalnantsin.

Amo wel onyes yolsewilistli in tlaa amo onka tlamelawalistli
Tlachiwalistli ika tlein motemos yolsewilistli tlein tetlayekoltis itechpa: Kinyolewaske in telpokameh wan ichpokameh mah amo kichiwakan itlah tlein amo kwalli; itlamiyan in "netewilistli iwikpa tlayilli noso chikopahtli"; tepahtilistli wan tetlayekoltilistli tlein kiixnamikis tlayilli. Tetlayekoltilistli ika tlamelawalistli, tlanenewkayotl wan neyolchihchiwalistli. In Guardia Nacional yolsewilistli itopilehkawan.

Altepetlanawatihkayotl kihtosneki altepetl iwelitilis:
Altepetlanawatihkayotl tlein motekiwis ik timonechikoske iwan iwelitilis totlanawatihkayo wan tikinyolewaske in tlakah mah tosepan tikpankwikan itech weyi tekitl ipan totlaltsin.

Amo itlah mokixtis itech toweytlanawatil, amo akah kipanawis toweytlanawatil:
Yekmelaw moahxiltis toweytlanawatil, moxehxelos towelitilis, momawistilis itlanehnekilis totlanawatihkayo, moahxiltis iminmelawkayo in tlakah, nechikolmeh wan altepemeh, ik achto moahxiltis tomelawkayo.

Ipampa toyeknemilis, ik achto in iknotlakah
Sekin altepetekitl ika tlein mokwaltis iminnemilis in tlakah tlein amo kwalli nemin ipampa iminiknotlakayo, ihkon kimpalewiske nochtin iknotlakah.

In mawistililos temelawkayo ik moahsis yolsewilistli
Tekitl iwan oksekin tlalnantsitsintin, ika se tlanawatilli tlein kihtowa amo titesiawiske, tikmawistiliske tepankwilistli, kwalli timowikaske iminwan nochtin tlalnantsitsintinwan timopalewiske, kwalli momelawas tonekwehmolol ika tlanonotsalistli, tikixtopewaske netewilistli noso kwalankayotl wan momawistilis tomelawkayo tinochtin tlakah.

Mawistilistli, nemakixtilistli, tepan inemachilis
Itlanawatil tomawistilis wan itetlepanitalis noaltepew yehwatl iyolo in yankwik nemilistli ipan totlakayo wan noihki in yankwik tlaman kenin moskaltis Mexihko.
KENIN MOTEKIWIS IN PLAN NACIONAL DE DESARROLLO 2019-2024
In PEF 2020 kineki kichiwas tlatlaman tekitl, tlachiwalistli wan tlanemilistli ika tlein tlapalewis mah moahxilti inon tlein motlanawatia itech inon yei itlaxelol Plan Nacional de Desarrollo 2019-2024, inin sekin tekitl tlein moneki mochiwas:
Plan de Desarrollo Integral de México iwan Kwawtemallan, Honduras wan Koskatlan. |
Programa Impartición de Justicia Laboral. |
Programa de Procuración de Justicia Laboral. |
Procuración de Justicia Agraria. |
Estrategia Nacional de Seguridad. |
Jóvenes Escribiendo el Futuro. |
Banco para el Bienestar. |
Internet para Todos. |
Construcción de Caminos Rurales. |
Programa para el Desarrollo de Istmo de Tehuantepec. |
Programa de Cultura Física y Deporte. |
Programa de Atención al Deporte. |
Programa de Atención a la Salud y Medicamentos Gratuitos para la Población sin Seguridad Social Laboral. |
Estrategia Nacional de Prevención de Adicciones. |
Programa de Mejoramiento Urbano. |
Microcréditos para el Bienestar. |
Programa Cultura Comunitaria. |
Espacio Cultural Los Pinos wan Bosque de Chapultepec. |
Sistema Nacional de Contrataciones Públicas. |
Canasta Básica (SEGALMEX). |
Programa Producción para el Bienestar. |
Precios de Garantía a Productos Alimentarios Básicos. |
Programa de Crédito Ganadero a la Palabra. |
Programa de Fertilizantes. |
Programa Desarrollo Rural. |
Jóvenes Construyendo el Futuro. |
Programa de Atención a Conflictos Agrarios. |
Tren Maya. |
Corredor Interoceánico del Istmo de Tehuantepec. |
Construcción de la Refinería en Dos Bocas, Paraíso, Tabasco. |
Red de Caminos Rurales y Slimentadores. |
Sistema Aeroportuario Metropolitano. |
TOMIN TLEIN OMOTLANI
Ipan Tomin tlen motekiwis ipan 2020 monemilia ika tomintlanilos in yoh :
millones de pesos

Totlalnantsin itlanawatihkayo
millones de pesos

Oloch wan tekitiloyan
millones de pesos

Tlapalewilistli
millones de pesos
TOMIN IKA TLEIN MOTLAXTLAWAS
Tomin tlein yekmelaw ika motlaxtlawas itech PEF 2020 nikan motekpana ihkin:
TOMIN TLEIN YE MOMATI IKA MOTLAXTLAWAS IN
- 72%
$4,407,403.7
millones de pesos
Tomin tlein motekiwis ik motlaxtlawas tlamantli wan tlayekoltilistli tlein kiseliske in tlakah.
Onka yei tlaman in kenin moahsikamatis:- ¿Tleika motekiwis inon tomin? (Itlaxelol netekiwilistli)
Achto moitas tlein itech moneki noso kanin motekiwis inon tomin: altepetl ineiskaltilis, tominkayotl ineiskaltilis wn tlanawatihkayo. - ¿Ika tlein motlaxtlawas? (Itlaxelol tominkayotl)
Ipampa ineska tominkayo, yeh ika ik exkan moxehxelowa. - ¿Akin kitekiwia tomin? (Itlaxelol tlayekoltilistli)
Ipampa ineska in altepenechikolli tlein kitekiwia inon tomin.
Inon 100% itechpa Programas del Gasto Programable kipiaske ika se tlasentokilistli ika tenawatilli itechpa itekiw (tlanemachtililoni), no ihkon mopowas inon tlachiwalistli yankwik noso inon tlein ye achi omochihchiw.
TOMIN TLEIN AMO MONEMILIA IKA TLEIN TLAXTLAWALOS
- 28%
$1,700,328.7
millones de pesos
Inon tomin motekiwia ik moahxiltis inon tlein motelneki:
- Motlaxtlawas inon tlein amo omotlaxtlawak okse xiwitl tlein ye opanok.
- Motlaxtlawas inetlawikal tomin, ok achi tomin wan tlawikalli tlein ayokmo omotlaxtlawak.
- Tomin tlein momakas kiselis sehse estado wan municipio, itechkopa tomin tlein itoka Participaciones Federales.
% Porcentaje del Gasto Neto Total.
IN KENIN MOXEHXELOS INON TOMIN IKA TLEIN TLAXTLAWALOS
Itlaxelol netekiwilistli
Itlaxelol netekiwilistli: Yehwatl itlaixpantilis inon tomin tlein motekiwia in yoh ye momati tlein motlaxtlawas itech sehse tekitl noso tlachiwalistli ipan toaltepew.
Itlaxelol netekiwilistli
Yehwatl itlaixpantilis inon tomin tlein motekiwia in yoh ye momati tlein motlaxtlawas itech sehse tekitl noso tlachiwalistli ipan toaltepew.
Itlaxelol tominkayotl
Yehwatl itlaixpantilis inon tomin tlein ika motlaxtlawas in yoh ineska tominkayotl, welis inon tlein ye tlawikatok noso inon tlein moneki tomimpialos.
TEKITL IKA TLEIN MOTEKIWTIA TOTOMIN IK PIALOS
Xikmati inon tekitl ika tlein motekiwtia tomin ik pialos ipan motlaltsin itech PEF 2020:
Xiktemowi nochi weyi tekitl itechpa Tomo VIII “Programas y Proyectos de Inversión”nikan .
ITOMIN TOTLALNANTSIN IKA TLEIN MOTLAXTLAWAS
millones de pesos
Itomin totlalnantsin kihtosneki ika inon tomin iaxka Itlanawatihkayo Mexihko yehwatl kimaka sehse estado wan municipios, ipampa:
Inemakilis Totlalnantsin
$951,454.8
millones de pesos
Itlapalewilis Totlalnantsin*
$889,656.2
millones de pesos
Neimanikilistli
Convenios
$126,561.5
millones de pesos
Tlapalewilli
(Ramo 23)
$15,186.3
millones de pesos
* Noihki mopowa Recursos para Protección Social en Salud, nochi tomin ika tlein motlaxtlawas, yeseh mokixti inin tomin tlein ye otenewalok, mokawas $857,969.7 millones de pesos.